Ergonomia pracy biurowej – najważniejsze zasady

Ból pleców, głowy i karku. Drętwienia rąk i nóg. Łzawienie i pieczenie oczu. To tylko niektóre konsekwencje zdrowotne pracowania w nieergonomicznych warunkach. Wymienione dolegliwości mogą prowadzić do rozwoju takich chorób jak zespół suchego oka, zwyrodnienia stawów, zakrzepica czy zespół cieśni nadgarstka. Jak zminimalizować ryzyko ich wystąpienia? Sprawdź, jak powinno wyglądać ergonomiczne stanowisko pracy.

Czym jest ergonomia pracy?

Czy wiesz, że długotrwałe siedzenie obciąża kręgosłup od 40 do 90% bardziej niż stanie? Dlatego w pracy siedzącej tak duże znaczenie ma dostosowanie stanowiska pracy do możliwości psychofizycznych człowieka. To zagadnienie z dziedziny ergonomii pracy.

Osoby pracujące w tej samej pozycji przez wiele godzin są narażone na występowanie dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego oraz narządu wzroku. Długotrwały brak ruchu może przyczynić się także do rozwoju chorób zawodowych i cywilizacyjnych.

Ergonomiczne stanowisko pracy = większa efektywność?

Poprawa ergonomii pracy biurowej leży w interesie obu stron – zarówno pracownika, jak i pracodawcy. To inwestycja w zdrowie i dobre samopoczucie zatrudnionych. Osoby, które mają zapewnione odpowiednie warunki do wykonywania obowiązków, są bardziej produktywne, chętniej angażują się w życie firmy i rzadziej przebywają na zwolnieniu.

Czy poprawa ergonomii pracy wymaga rewolucji? Nie zawsze! Czasem wystarczy zmiana ustawienia wysokości monitora czy wymiana krzesła na model z wyprofilowanym siedziskiem i zagłówkiem.

Najważniejsze zasady ergonomii w biurze

Stanowisko pracy

• Pracownik powinien mieć swobodny dostęp do stanowiska pracy.
• Minimalna odległość między sąsiadującymi monitorami to 0,6 m.
• Minimalna odległość między pracownikiem a monitorem osoby siedzącej z tyłu to 0,8 m.

Krzesło

• Krzesło biurowe powinno być wyposażone w oparcie, podłokietniki i zagłówek.
• Model służący do pracy powinien mieć wyprofilowane siedzisko, pasujące do naturalnych krzywizn kręgosłupa (z uwypukloną częścią lędźwiową).
• Krzesło biurowe powinno mieć możliwość regulacji wysokości siedziska (w zakresie 38-55 cm) i oparcia (w zakresie 5 stopni do przodu i 30 stopni do tyłu).
• Pracownik siedzący przy biurku powinien mieć możliwość oparcia całych stóp o podłogę (kolana powinny być ugięte pod kątem 90 stopni).
• Głębokość siedziska fotela biurowego powinna wynosić od 35 do 47 cm.

• Alternatywą dla tradycyjnego krzesła mogą być klękosiady. To rozwiązanie dla osób, które odczuwają szczególny dyskomfort w dolnym odcinku kręgosłupa.

Biurko

• Uniwersalna wysokość biurka to 73 cm.
• Biurko powinno być na tyle duże, aby umożliwiało swobodne rozmieszczenie narzędzi do pracy, takich jak myszka, klawiatura i inne.
• Model biurowy musi mieć stabilne nogi.

• Alternatywą dla tradycyjnego biurka są ergonomiczne biurka z regulowaną wysokością, które umożliwiają pracę w dwóch pozycjach: na siedząco i stojąco.

Oświetlenie

• Pomieszczenie biurowe powinno mieć dostęp do dwóch źródeł światła: dziennego i elektrycznego.
• Stanowisko do pracy ciągłej przy komputerze powinno być oświetlone lampami o natężeniu 500 luksów.
• Istnieje możliwość doświetlenia stanowiska pracy za pomocą dodatkowych lampek.
• Konieczne jest dopasowanie barwy do rodzaju wykonywanej pracy.

• Do ciągłej pracy przy komputerze dobrze sprawdzą się okulary z filtrem światła niebieskiego.

Monitor

• Monitor powinien znajdować się w odległości od 40 do 75 cm od oczu.
• Górna krawędź ekranu powinna znajdować się na linii wzroku lub maksymalnie 5 centymetrów powyżej.
• Monitor powinien być ustawiony bokiem lub tyłem do źródła światła.
• Ekran zewnętrzny powinien mieć możliwość regulacji kąta nachylenia (idealny kąt to 10-20 stopni), a także jasności i kontrastu.

Myszka i klawiatura

• Jeśli pracownik korzysta z laptopa, powinien posługiwać się zewnętrzną myszką i klawiaturą.
• Klawiatura i myszka powinny być ułożone w taki sposób, aby między przedramieniem a ramieniem był zachowany kąt prosty, przedramiona były ułożone równolegle do podłogi, a nadgarstki nie były zgięte.
• Na rynku znajdziesz szeroki wybór ergonomicznych myszek pionowych i klawiatur pochylonych do przodu, z dzieloną konstrukcją i podpórką na nadgarstki.

Chcesz zadbać o swoje zdrowie? Ćwicz, nie wstając z krzesła!

Właściwe wyposażenie stanowiska pracy to nie wszystko. Negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie zatrudnionych mają… złe nawyki. Do grzechów głównych pracowników należą: zakładanie nogi na nogę, pochylanie się w kierunku monitora czy podpieranie rękami brody podczas pracy przy komputerze.

Co możesz zrobić, aby uniknąć problemów związanych z długotrwałym siedzeniem? Pamiętaj o regularnej:

• gimnastyce ciała (wiele ćwiczeń izometrycznych, polegających na napinaniu i rozluźnianiu poszczególnych partii mięśni, możesz wykonywać przy biurku, bez konieczności wstawania z krzesła);
• gimnastyce gałek ocznych (oderwij wzrok od monitora i popatrz przez okno, a następnie skieruj wzrok w górę, w dół i na boki – dzięki temu wzmocnisz mięśnie i poprawisz akomodację).

Ergonomia w pracy a kwestie prawne

Odpowiednie wyposażenie stanowiska pracy jest obowiązkiem pracodawcy. Mówi o tym artykuł 15. Kodeksu pracy:

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Zapis ten dotyczy także ergonomii. Pracodawca musi zapewnić pracownikom meble oraz narzędzia dostosowane do ich warunków psychofizycznych, a także zadbać o właściwe doświetlenie stanowisk pracy.

Ergonomia miejsca pracy a home office

Pracodawca musi zapewnić pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy – niezależnie od tego, czy osoba zatrudniona wykonuje swoje obowiązki z biura, czy przebywa na home office.

Jak wygląda to w praktyce?

Pracodawca nie ma obowiązku dostarczenia wszystkim pracownikom zatrudnionym w trybie zdalnym lub hybrydowym nowych biurek, krzeseł czy monitorów. Powinien się jednak upewnić, czy pracownik posiada narzędzia niezbędne do wykonywania swoich obowiązków. Na początku pandemii w 2020 roku niektórzy pracodawcy zaoferowali pracowników specjalne środki na zakup ergonomicznych mebli biurowych albo pomogli w przeniesieniu biurek i krzeseł z biura do domu pracownika.

Ergonomia pracy w biurze – podsumowanie

Zachowanie właściwej postawy ciała w pracy siedzącej pozwala zredukować chroniczne bóle głowy, pleców, nóg i oczu. Ergonomia pracy jest niezwykle istotna w perspektywie długofalowej – pozwala ograniczyć ryzyko wystąpienia nieodwracalnych chorób wzroku, kręgosłupa czy układu krążenia, a także innych chorób cywilizacyjnych i zawodowych.