Work-life-balance to koncepcja będąca odpowiedzią na przenikanie się sfery prywatnej i afery zawodowej w niewłaściwym stopniu. Co to właściwie oznacza dla pracodawcy i pracowników? Jak w praktyce wprowadzać rozdział życia zawodowego i prywatnych spraw i co ma z tym wspólnego dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej? Wyjaśniamy o co chodzi z Work-life-balance.
Work-life-balance – co to jest?
Work-life-balance nie jest nowym pojęciem. Terminu zaczęto używać już na przełomie lat 70. I 80., gdy dostrzeżono problem nadmiernego przepracowania. Analizy potwierdzały, że większa ilość przepracowanych godzin wcale nie przekłada się na większą wydajność przedsiębiorstw. Zbyt wiele nadgodzin przekładało się raczej na spadek motywacji i podwyższony poziom stresu, a problemy w pracy często przekładały się na kłopoty w życiu prywatnym. To na bazie tych obserwacji zauważono potrzebę zachowania balansu między sprawami prywatnymi i służbowymi. Pierwotnie pojęcie dotyczyło przede wszystkim rozdzielenia czasu prywatnego i czasu pracy, jednak z czasem stało się szersze. Dziś można nawet powiedzieć, że work-life-balance to dość przestarzałe pojęcie. Coraz częściej zastępuje się je pojęciem Wellbeing, które oznacza równowagę w różnych sferach życia przekładającą się na ogólny dobrostan i zadowolenie z życia na wielu płaszczyznach.
Work-life-balance- korzyści dla pracowników
Work-life-balance po polsku to nic innego jak równowaga między życiem prywatnym i zawodowym. Jest to cenna wartość szczególnie dla pracowników, którzy myślą o założeniu rodziny lub już mają dzieci i co za tym idzie potrzebę skupiania się nie tylko na pracy, ale również na potrzebach najmłodszych. Właściwe podejście pracodawcy do idei work-life-balance zapewnia spokój i równowagę. W firmie, która stosuje takie podejście pracownicy bez obaw będą mogli wziąć zwolnienie z powodu choroby dziecka, zdecydować się na urlop wychowawczy, gdy będzie taka potrzeba, a także zmienić godziny pracy lub częściowo pracować zdalnie, jeśli będzie to potrzebne chociażby po to, żeby zaprowadzić lub odebrać dziecko ze żłobka albo przedszkola. Niektóre organizacje idą nawet krok dalej i organizują własne placówki (żłobki, przedszkola), żeby ułatwić życie swoim pracownikom.
Work-life-balance to także brak telefonów, maili i wiadomości na komunikatorach poza godzinami pracy, a także niepotrzebnych spotkań trwających do późnego wieczora. Gdy pracodawca szanuje potrzeby pracowników, nie zakłóca ich odpoczynku i nie ingeruje w życie prywatne, zespół ma większą satysfakcję z pracy i motywację do działania.
Work-life-balance- korzyści dla pracodawcy
Wdrożenie rozwiązań z zakresy work-life-balance może z pozoru generować wiele ograniczeń. Ścisłe respektowanie czasu pracy, prawa do urlopu i większej niezależności pracownika może stanowić utrudnienie w organizacji pracy. W rzeczywistości takie podejście daje więcej korzyści. Work-lif-balance, a właściwie dbanie o wellbeing pracowników sprawia, ze są bardziej przywiązani do organizacji w której pracują. Jeśli będą mogli godzić życie zawodowe z prywatnym prawdopodobnie nie będą szukać innego miejsca pracy. A mniejsza rotacja pracowników to jak wiadomo większa kontrola nad wszystkimi procesami i ciągłość pracy. Zamiast zajmować się wciąż nowymi rekrutacjami i onboardingiem, można skupić się na wykorzystaniu potencjału obecnych pracowników. Zwłaszcza, że Ci wraz ze seoim rozwojem i nabywaniem nowych umiejętności z każdym rokiem stanowią coraz większą wartość dla firmy.
Jak osiągnąć work-life-balance?
Narzędzi do osiągnięcia równowagi między życiem prywatnym i zawodowym jest bardzo wiele. Na bardzo podstawowym poziomie trzeba wymienić trzymanie się najważniejszej zasad Kodeksu Pracy związanych z czasem pracy i wymiarem urlopu (wielu pracodawców wciąż tego nie robi!). Idąc dalej można stosować wiele działań wykraczających poza ustawowe minimum.
Przykładem takich działań zmierzających do poprawy work-life balance może być:
- skrócenie czasu pracy z 8 godzin do 6 godzin przy zachowaniu tego samego wynagrodzenia,
- skrócenie tygodnia pracy z 5 do 4 dni,
- wprowadzenie dodatkowych dni urlopowych – na przykład urlopu z okazji urodzin albo urlopu menstruacyjnego.
- Godziny dla rodziny, czyli wyznaczenie dodatkowych wolnych godzin dla rodziców – bardzo często oznacza to po prostu skrócenie standardowego wymiaru pracy w każdy piątek.
- Idei work-life-balance sprzyja także zmiana tradycyjnej pracy biurowej na pracę zdalną lub hybrydową, która w większym stopniu pomaga na łączenie obowiązków domowych z obowiązkami służbowymi.
Dyrektywa work-life-balance – co to takiego?
Oprócz pojęcia work-life-balance, które funkcjonuje jako idea, można spotkać się także z informacjami o dyrektywie work-life-balance. To już konkretny dokument niosący za sobą konkretne konsekwencje w prawie pracy. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r (potocznie dyrektywa work-life-balance) narzuca na państwa Unii Europejskiej obowiązek wprowadzenia rozwiązań wspierających równość i łączenie życia prywatnego z zawodowym.
Według nowych przepisów, które wejdą w życie w 2023 roku pracownik będzie miał możliwość przedłużenia urlopu rodzicielskiego o dodatkowe dwa miesiące (urlop wydłuży się z 32 do 41 tygodni). Taki dodatkowy wymiar urlopu jest dedykowany ojcom. W przypadku jego niewykorzystania, nie będzie możliwości przeniesienia dodatkowego urlopu na matkę. Celem jest zachęcenie ojców do częstszego wybierania opieki nad dzieckiem. Dodatkowy urlop będzie płatny w wysokości 70% pensji podstawowej.
Nowe przepisy przygotowane w związku z wdrożeniem dyrektywy work-life-balance przewidują także dodatkowe 5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego w celu pełnienia opieki nad członkiem rodziny – nie tylko dzieckiem, ale też chorym małżonkiem czy osobą starszą (na przykład rodzicem).
Nowa ustawa przewiduje także płatne zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym z powodu działania siły wyższej. To sformułowanie obejmuje wszystkie pilne i nagłe zdarzenia takie jak choroby i wypadki, które uniemożliwiają stawianie się w pracy. Do tej pory pracownicy korzystali w takich sytuacjach z urlopów wypoczynkowych, najczęściej urlopów na żądanie. Teraz przysługiwać będzie specjalny urlop płatny w wymiarze 50%.
