Wellbeing – co to jest?
Znany z badań nad wellbeingiem pracowników Martin Seligman ustalił, że dobrostan psychiczny obejmuje pięć ważnych elementów określanych skrótem PERMA. Według niego na poziom satysfakcji wpływają:
P (positive emotions) – pozytywne emocje,
E (engagement) – zaangażowanie,
R (relationships) – relacje z innymi ludźmi
M (meaning) – poczucie sensu
A (accomplishment/achievement) – osiągnięcia i ich docenianie.
Tę listę można by rozszerzyć o szereg innych elementów takich jak ogólny stan zdrowia, poczucie bezpieczeństwa czy równowagę między życiem prywatnym a życiem zawodowym.
Te wszystkie elementy składają się na dobre samopoczucie czyli wellbeing. Ten stan można osiągnąć sprawiając, że wymienionej powyżej potrzeby będą zaspokajane.
Dlaczego to takie ważne dla pracodawców, żeby pracownicy byli ogólnie zadowoleni z życia?
Badania pokazują, że szczęśliwi ludzie pracują w bardziej wydajny sposób. Tacy pracownicy są o 43% bardziej produktywni i aż o 86% bardziej kreatywni. Odczuwanie radości z wykonywania pracy w 98% wpływa też na obniżenie stresu oraz poprawia kontakty ze współpracownikami. Może się zatem okazać, że podniesienie wydajności da się osiągnąć innymi metodami niż zwiększenie zatrudnienia przez rekrutację nowych pracowników czy inwestycje w narzędzia optymalizujące procesy. Czasem firmy skupiają się na czysto technicznych aspektach zapominając zupełnie o ludziach i ich potrzebach.
Wellbeing w firmie – co to znaczy?
Z osiąganiem wellbeingu w organizacji jest trochę jak z misją i wizją firmy albo strategią marketingową. Nie jest to po prostu zadanie do wykonania z konkretną datą realizacji. Dbanie o wellbeing pracowników w firmie to proces, który ma charakter stały. W związku z tym, że potrzeby ludzi cały czas się zmieniają, działy HR czy działy personalne w organizacje stale szukają nowych rozwiązań, żeby na te potrzeby odpowiadać.
To jak szybko mogą zmieniać się priorytety pracowników najlepiej pokazuje doświadczenie 2-3 ostatnich lat. Jeszcze na początku 2020 roku dla wielu osób najbardziej palącymi problemami mogły być uciążliwe dojazdy do pracy, hałas na open space czy zbyt duża liczba spotkań. Gdy z powodu pandemii wiele korporacji z dnia na dzień przeniosło się z biur na home office pojawiły się zupełnie inne wyzwania – stres związany z obawą o zdrowie i życie, trudność w łączeniu życia prywatnego i życia zawodowego w obrębie jednej przestrzeni, brak ergonomicznych mebli, szybkiego internetu, drukarek i innych narzędzi będących biurowym standardem. Potem mogliśmy obserwować jeszcze obniżenie nastroju wywołane izolacją i brakiem bezpośredniego kontaktu ze współpracownikami, a także pogorszenie się stanu zdrowia. Dla wielu pracowników home office to czas pogrożenia się nawyków żywieniowych i zajadania stresu. Nasze badanie pokazało, że pracując zdalnie aż 44% Polaków przytyło – najczęściej o 4-6kg!
Mimo początkowych trudności wiele organizacji przystosowało się do pracy w modelu zdalnym lub hybrydowym. Część firm jednak nie mogła odnaleźć się w tej nowej rzeczywistości, a czas pandemii traktowało jako okres przejściowy. Gdy w tych organizacjach ogłoszono plany powrotu do biura często natrafiano na kolejny problem – stres pracowników i obawy przed powrotem do tego co było przed marcem 2020.
Gdy udało się oswoić ze specyficznym hybrydowym modelem pracy w rozproszonych zespołach nadeszły kolejne wydarzenia zmieniające reguły gry. W 2022 roku pracownicy musieli mierzyć się z zamieszaniem wokół Polskiego Ładu, a następnie rosnącą inflacją czy lawinowym wzrostem rat kredytu.
Nie sposób pominąć także wybuchu wojny w Ukrainie. Pomijając wszystkie konsekwencje gospodarcze, warto przypomnieć sobie jeszcze pierwsze tygodnie po wybuchu wojny. To właśnie wtedy wiele firm włączyło się w realną pomoc dla uchodźców, a także zaopiekowało się potrzebami swoich pracowników pochodzących z Ukrainy.
Jak widać realne potrzeby potrafią zmieniać się bardzo dynamicznie, więc kluczem do osiągnięcia sukcesu jest elastyczność i szybkie reagowanie na zmiany.
Dla pracowników biurowych bardzo długo wartością były owoce w biurze, karty sportowe czy służbowe auto. W realiach home office te benefity jednak traciły na znaczeniu, a w cenie było zupełnie co innego – na przykład dostawa świeżych produktów albo świątecznego prezentu od firmy prosto do domu, dostarczenie biurowego krzesła albo roweru czy dostęp do konsultacji ze specjalistami online.
Wellbeing pracowników – jak go osiągnąć?
W praktyce programy wellbeingowe realizuje się korzystając z wielu różnych narzędzi. Najczęściej w kontekście wellbeingu mówi się o wdrażaniu konkretnych benefitów dla pracowników. Wiele elementów może faktycznie wspierać dobrostan psychiczny pracowników i być częścią programu wellbeingowego. W tym miejscu można wymienić chociażby:
- Karty sportowe dla pracowników,
- Prywatne ubezpieczenie medyczne,
- Zdrowe posiłki zapewniane przez pracodawcę,
- Konsultacje z psychologiem albo dietetykiem,
- Dodatkowe dni wolne albo skrócenie czasu pracy,
- Eventy integracyjne.
Ważne, żeby wprowadzane rozwiązania nie wynikały wyłącznie z obowiązującej mody czy popularności określonych benefitów w innych, konkurencyjnych firmach. Tutaj istotne jest, żeby odpowiadały na realne zapotrzebowanie w zakresie wellbeingu i wpisywały się w przyjętą strategię. A to jest przecież uzależnione od wielu czynników – chociażby struktury zatrudnienia w organizacji na którą składa się chociażby wiek pracowników, płeć, miejsce zamieszkania, wykształcenie, narodowość, wyznanie itp.
Z tego powodu tak ważne jest to, żeby regularnie badać potrzeby swoich pracowników, a nie podejmować odgórne decyzje bez konsultacji z samymi zainteresowanymi.
Na wellbeing w organizacji wpływa też poziom umiejętności miękkich wśród kadry zarządzającej. To najczęściej kierownicy i dyrektorzy dają przykład jak postępować w relacjach ze współpracownikami – w jaki sposób zwracają się do swoich pracowników, czy doceniają ich osiągnięcia, traktują wszystkich równo itd. Na pytanie „Co tworzy przyjazne środowisko pracy w biurze” aż 58% ankietowanych wskazało właśnie ludzi czyli współpracowników i przełożonych.
W tym samym sondażu 35% ankietowanych wskazało dobrze zaaranżowaną przestrzeń. To wyraźnie pokazuje, że zapewnienie odpowiednich warunków do pracy to istotny czynnik nie tylko w zakładach produkcyjnych, gdzie często sprowadza się to w dużej mierze tylko do przestrzegania przepisów BHP. W biurze także zwracamy uwagę na temperaturę, nasłonecznienie, poziom hałasu. Niebagatelną rolę odgrywa także miejsce do spożywania posiłków.
Jak wellbeing działa w praktyce?
Chociaż wiedza o tym, że działania wellbeingowe są potrzebne, w rzeczywistości droga do budowania dobrostanu pracowników wcale nie jest prosta. Najlepiej pokazują go mierzalne wskaźniki
Tylko 59% polskich pracowników czuje się doceniana jako pracownicy. W efekcie zaledwie 14% deklaruje, że angażuje się w wykonywanie swoich obowiązków. Porównując do innych krajów Unii Europejskiej nie jest to średni wynik. Co ciekawe znacznie gorzej pod tym względem wypadają rozwinięte kraje takie jak Włochy i Francja – tam według badania Instytutu Gallupa „State of the Global Workplace: 2022 Report procent osób deklarujących zaangażowanie w swoją pracę wynosi odpowiednio 4% i 6%.
Te statystyki tylko podkreślają, że dziś wypalenie zawodowe czy zjawisko cichej rezygnacji to realne problemy, których nie rozwiążą podwyżki płac. Zagadnienie jest znacznie szersze, a ratunkiem dla firm i ich pracowników jest zadbanie o wellbeing.
