W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się potrzebom i wyzwaniom zdrowotnym kobiet w miejscu pracy. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności na całym świecie, jest urlop menstruacyjny – inicjatywa mająca na celu wsparcie kobiet doświadczających uciążliwych objawów menstruacyjnych. Poniżej wyjaśniamy, co to takiego, czy istnieje urlop menstruacyjny w Polsce i jak wygląda sytuacja w innych krajach.
Na czym polega urlop menstruacyjny?
Urlop menstruacyjny to specjalny rodzaj urlopu, który ma na celu zapewnienie kobietom możliwości odpoczynku w dniach doświadczania bolesnych lub w inny sposób uciążliwych objawów menstruacji. Pomysł ten zyskuje na popularności jako sposób na poprawę warunków pracy i życia kobiet, a także jako środek promujący równość płci w miejscu pracy. Urlop ten może obejmować kilka dni wolnego każdego miesiąca lub możliwość elastycznego zarządzania godzinami pracy w okresie menstruacji. W dalszej części tekstu wskazujemy, jakie rozwiązania wdrożono w poszczególnych krajach i jak wygląda kwestia urlopu menstruacyjnego w Polsce.
W jakich krajach obowiązuje urlop menstruacyjny?
Obecnie w niewielu miejscach na świecie kobiecie przysługuje szczególne prawo do odpoczynku w okresie menstruacji. Niemniej ich lista powoli się wydłuża. Zatem w jakich krajach urlop menstruacyjny już istnieje, od kiedy obowiązuje, w jakiej formie i z jakich pobudek je wprowadzono? Poniżej podajemy przykłady.
Japonia – pionier urlopu menstruacyjnego
Japonia była jednym z pierwszych krajów, który wprowadził urlop menstruacyjny, począwszy od roku 1947. Ten przełomowy krok, będący częścią szerszego ruchu na rzecz praw pracowniczych, umożliwił kobietom prawo do wzięcia wolnego w dniach menstruacji. Warto przy tym podkreślić, że choć wolne przysługuje każdej pracownicy, bez względu na formę zatrudnienia, nie reguluje, ile może ono trwać i czy jest płatne. W tych kwestiach decydujący głos ma pracodawca.
Korea Południowa – rozbudowana ochrona
W Korei Południowej prawo do urlopu menstruacyjnego zostało wprowadzone w 2001 roku. Przepisy te pozwalają kobietom skorzystać z jednego, w pełni płatnego dnia wolnego w miesiącu.
Zambia – urlop menstruacyjny jako prawo pracownicze
W Zambii urlop menstruacyjny, znany jako „Mother’s Day”, został wprowadzony w 2015 roku. Ustawodawstwo to umożliwia kobietom wzięcie jednego dnia wolnego w każdym miesiącu w przypadku problemów związanych z menstruacją.
Hiszpania europejskim prekursorem
Hiszpania jest często określana jako prekursor w kwestii urlopu menstruacyjnego, ponieważ zdecydowała się na wprowadzenie tego rozwiązania jako pierwszy kraj w Europie. W niektórych częściach kraju, ten typ urlopu był stosowany już od 2021 roku. Natomiast na terenie całej Hiszpanii urlop menstruacyjny obowiązuje od 2023 roku, na mocy ustawy wprowadzonej 16 lutego 2023 roku. Dzięki temu krokowi Hiszpania ustanowiła precedens, który może zainspirować inne kraje europejskie do podobnych działań. W Hiszpanii urlop menstruacyjny przysługuje kobietom w formie dodatkowych 3 dni wolnego w miesiącu z możliwością przedłużenia do 5 dni w przypadku wyjątkowo ciężkiego przebiegu menstruacji.
Urlop menstruacyjny w Polsce obecnie
W Polsce urlop menstruacyjny stanowi jeszcze stosunkowo nowy temat, a kwestia ta jest nieuregulowana. Brak jest na razie specjalnych przepisów prawnych dotyczących tego typu urlopu. Jednakże, coraz więcej firm rozważa wprowadzenie takich rozwiązań jako część swojej polityki HR, mając na uwadze dobrostan i satysfakcję swoich pracownic. Dobrym przykładem jest znany producent gier CD Projekt Red. Od kwietnia 2023 możliwe jest odebranie 1 płatnego dnia urlopu w miesiącu w związku z dolegliwościami spowodowanymi menstruacją. Jest to również temat dyskusji w szerszym kontekście równości płci i praw kobiet . Być może zatem urlop menstruacyjny w Polsce stanie się faktem, jednak prawdopodobnie będzie trzeba na to jeszcze trochę poczekać . Politycy niechętnie wypowiadają się na ten temat. Zapytany o tę kwestię w 2022 roku premier Mateusz Morawiecki stwierdził, że: “Patrzymy na całość różnego rodzaju wsparcia dla kobiet. Porównując Polskę z różnymi jurysdykcjami w Zachodniej Europie czy w Stanach Zjednoczonych, Japonii lub Korei Płd., wiem, że nie mamy się czego wstydzić”. Nie jest natomiast znane stanowisko nowego rządu.
Jakie są korzyści z wdrożenia urlopu menstruacyjnego?
Wdrożenie urlopu menstruacyjnego niesie za sobą szereg korzyści, wykraczających poza bezpośrednie wsparcie dla pracownic:
- Lepsze zdrowie i samopoczucie – urlop menstruacyjny daje kobietom możliwość lepszego zarządzania ich zdrowiem i samopoczuciem. Możliwość odpoczynku w dniach, w których objawy menstruacyjne są szczególnie uciążliwe, może znacząco poprawić jakość życia. Odpoczynek ten przekłada się na mniejsze ryzyko przewlekłego stresu i związanych z nim problemów zdrowotnych, takich jak wysokie ciśnienie krwi czy problemy z sercem.
- Wyższa efektywność i mniej błędów – pracownice, które mogą korzystać z urlopu menstruacyjnego, nie narażają pracodawcy na pracę o obniżonej efektywności. Dolegliwości bólowe utrudniają koncentrację i zwiększają prawdopodobieństwo popełniania błędów.
- Promowanie równości płci – urlop menstruacyjny jest ważnym krokiem w kierunku dążenia do równości płci w miejscu pracy. Uznaje on specyficzne potrzeby zdrowotne kobiet i wysyła jasny sygnał, że te potrzeby są ważne i rozumiane . Dzięki temu pracownice czują się wyżej cenione i szanowane, co przekłada się na lepsze relacje pracodawca-pracownik.
- Wzmocnienie pozytywnej kultury organizacyjnej – wprowadzenie urlopu menstruacyjnego może także wzmocnić pozytywną kulturę organizacyjną. Pokazuje troskę firmy o dobrostan swoich pracowników i może przyczynić się do budowania silniejszego zaufania i lojalności wśród pracownic. Firmy, które przyjmują takie świadome i wspierające podejście, często doświadczają lepszej retencji pracowników oraz przyciągają nowe talenty.
Urlop menstruacyjny stanowi istotny element w dążeniu do zrównoważonego i inkluzywnego środowiska pracy, które uwzględnia specyficzne potrzeby zdrowotne kobiet. Jego wdrożenie w różnych krajach na świecie pokazuje rosnącą świadomość na temat równości płci i zdrowia reprodukcyjnego, a także przyczynia się do budowania pozytywnej kultury organizacyjnej. W Polsce urlop menstruacyjny jak na razie nie obowiązuje, jednak istnieje potencjał do wdrożenia takich rozwiązań w przyszłości.
