Co to jest motywacja pozafinansowa?
Lista korzyści wynikających z pracy w określonym środowisku jest długa i obejmuje znacznie więcej elementów niż tylko płace. Mając do wyboru oferty pracy za tę samą lub bardzo podobną stawkę decydujemy się na współpracę z firmą kierując się innymi przesłankami niż finanse.
Co może motywować do pracy w konkretnej firmie?
Lista czynników wpływających na atrakcyjność miejsca pracy jest naprawdę długa a ich znaczenie dla każdego człowieka może mieć inną wagę. Wiele zależy tutaj od wieku, sytuacji rodzinnej, dotychczasowej ścieżki zawodowej, etapu kariery, charakteru, wcześniejszych doświadczeń i subiektywnych preferencji.
Przykładowe czynniki wpływające na motywację do pracy w konkretnym miejscu to:
- atmosfera,
- możliwość rozwoju i awansu,
- atrakcyjne szkolenia,
- prestiż,
- atrakcyjne benefity od pracodawcy,
- możliwość łączenia pracy z życiem prywatnym.
W ostatnim czasie wiele osób wskazuje także możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej jako ważny czynnik decydujący o ocenie miejsca pracy.
Jak widać jest całkiem sporo elementów innych niż podstawowa pensja i ewentualnie premie, które sprawiają, że dla konkretnej osoby praca na danym stanowisku jest mniej lub bardziej atrakcyjna. Co więcej zdarzają się sytuacje w których pracownik gotowy jest zgodzić się nawet na niższe wynagrodzenie, jeśli w danym momencie kariery priorytetem do zmiany otoczenia będzie właśnie motywacja pozafinansowa. Często osoby wypalone zawodowo mają dość stresu i decydują się na zmianę otoczenia i pracę za niższą stawkę, żeby więcej czasu spędzać z rodziną. Inny często powtarzający się scenariusz to odejście pracownika od pracy na etacie w dużej korporacji na rzecz własnej działalności albo zatrudnienia w małej firmie rodzinnej. W takiej sytuacji pracownik porzuca pewną posadę i stałe wynagrodzenie i podejmuje pewne ryzyko. Do takiej decyzji może motywować nie tylko chęć zwiększenia swoich dochodów w dłuższej perspektywie, ale też większa elastyczność w działaniu, brak sztywnych korporacyjnych zasad czy większy wpływ na kształtowanie produktu czy usługi.
Jak widać czynników wpływających na motywację do pracy jest bardzo dużo. Na niektóre pracodawcy mają wpływ, a inne pozostają poza kontrolą.
Co obejmuje wynagrodzenie pozafinansowe?
Pisząc o wynagrodzeniu pozafinansowym należy rozumieć wszystkie korzyści, które pracownik otrzymuje pracując na konkretnym stanowisku. Fakt że mowa o korzyściach pozafinansowych wcale nie oznacza, że wynagrodzenie tego typu nie generuje kosztów dla firmy. Wręcz przeciwnie. Zdecydowana większość benefitów pozapłacowych generuje wydatki pracodawcy, niemniej bardzo często, zwłaszcza w dużych organizacjach, budżet płacowy i budżet na benefity to osobne byty i zarządzają nimi inne osoby w firmie.
A zatem pozafinansowe motywowanie pracowników także kosztuje. Czy zawsze się opłaca? To już zależy od tego czy potrzeby pracowników zostaną właściwie rozpoznane, a wybrane narzędzia do motywowania pracowników faktycznie będą dopasowane do realnych potrzeb.
W ramach pozafinansowego wynagrodzenia można zapewnić pracownikom na przykład:
- ubezpieczenie zdrowotne,
- karty sportowe,
- owoce w biurze i inne zdrowe przekąski,
- paczki świąteczne,
- paczki dla dzieci,
- dostęp do darmowych szkoleń lub dofinansowanie do różnych form podnoszenia swoich kwalifikacji,
- bezpłatny dostęp do konsultacji na przykład z dietetykiem albo psychologiem
Jakie są pozapłacowe czynniki motywujące ludzi do pracy?
Zdecydowana większość świadczeń wymienionych w poprzednim akapicie to coś co można przeliczyć na pieniądze. Wartość prezentów czy różnych usług dostępnych w modelu abonamentowym można wycenić. Nie jest to jednak skończona lista czynników decydujących o atrakcyjności pracy. Bardzo duże znaczenie mają inne elementy wpływające na wellbeing (dobrostan) pracowników.
Tym, co motywuje do pracy oprócz perspektywy podwyżki może być:
- poczucie docenienia,
- zgrany zespół w którym lubimy pracować,
- lojalność w stosunku do pracodawcy
- praca w organizacji, która dba o ekologię,
- identyfikowanie się z misją i wizją organizacji.
Coraz częściej wymienione aspekty próbuje się przełożyć na mierzalne wskaźniki, aby móc ocenić ich realny wpływ na samopoczucie pracowników i ich wydajność.
To, że mierzenie takich wskaźników jest potrzebne najlepiej pokazuje deklarowany w badaniach poziom zaangażowania pracowników. Dane są w tej kwestii jednoznaczne – miliony pracowników nie angażuje się w swoją pracę. W Polsce tylko 14% zatrudnionych deklaruje, że angażuje się w wykonywanie swoich obowiązków. Dla porównania w USA tej wskaźnik to aż 33%! Problemy z zaangażowaniem większe niż Polacy mają takie kraje jak Hiszpania Austria i Wielką Brytania ze wskaźnikiem zaangażowania na poziomie 9% według badań Instytutu Gallupa „State of the Global Workplace: 2022 Report”.
Jak motywować pracownika bez podwyżki?
Niektórzy krytycy benefitów przyjmują, że pozafinansowe motywowanie pracowników wynika najczęściej z braku środków na wynagrodzenia. Prawda jednak jest bardziej złożona. Wiele zależy tutaj od konkretnej branży, sytuacji na rynku czy gospodarczej koniunktury.
Może się zdarzyć, że dalsze podnoszenie wynagrodzeń nie przynosi efektów a kluczem do zwiększenia atrakcyjności pracy jest motywacja pozafinansowa. Przykłady? Branża IT, gdzie wynagrodzenia są już na tak wysokim poziomie, że serca pracowników zdobywa się zupełnie innymi sposobami.
Pandemia spowodowała duże zmiany na rynku pracy i przetasowania na rynku benefitów. Powstało wiele nowych rozwiązań dopasowanych do realiów home office. W niektórych firmach owoce dostarczane do biura zastąpiono dostawami świeżych produktów do domu pracownika. Zamiast tradycyjnych eventów na żywo zaczęto organizować wydarzenia online – na przykład wigilie firmowe albo… warsztaty kulinarne.
W działach personalnych udało się uruchomić niewykorzystywane dotąd pokłady kreatywności co zaowocowało innowacyjnymi rozwiązaniami. Nowoczesny pracodawca elastycznie reagował na potrzeby pracowników zapewniając to, co w danej chwili było potrzebne – rowery firmowe albo biurowe ergonomiczne meble do wykorzystania w trakcie pracy w domu.
Wielu pracodawców poszło krok dalej i wykazało się inicjatywą zapraszając swoich pracowników do wspólnych aktywności niekoniecznie związanych z zakresem obowiązków. Pracownicy dostawali od swoich firm na przykład zestawy do domowej uprawy ziół, a na majówkę produkty na piknik albo do grillowania.
Po inne sposoby na motywowanie pracowników trzeba było sięgnąć w firmach, które zdecydowały się na powrót do biur po okresie pracy zdalnej. Przeprowadzone w 2021 roku przez Dailyfruits badanie „Powrót firm do biura a pandemia Covid-19 z perspektywy pracowników” ujawniło, że aż 44% badanych odczuwało stres na myśl o powrocie do modelu stacjonarnego. Żeby poradzić sobie z tym problemem firmy sięgnęły po nowe narzędzia:
- paczki powitalne dla pracowników wracających do biura,
- atrakcyjne eventy w miejscu pracy,
- śniadania firmowe,
- owoce, warzywa i inne zdrowe przekąski dostępne w biurze.
Motywacja pozafinansowa – czy to się opłaca?
Obecnie firmy rywalizują ze sobą kusząc nie tylko atrakcyjnym wynagrodzeniem. Pracodawcy, którzy tego nie rozumieją pozostają w tyle i zmniejszają swoje szanse na pozyskanie najlepszych talentów do swojej organizacji. Dlatego dziś nie należy pytać CZY tylko JAK dbać o motywację pozafinansową.
Jeszcze kilka lat temu owocowe czwartki, opieka medyczna czy karty sportowe uchodziły za wyróżnik dla pracodawcy. Dziś na większości pracowników nie robią już wrażenia. Kandydaci idą dalej domagając się opieki psychologa lub dietetyka, opieki weterynaryjnej dla swoich pupili, krótszego czasu pracy czy dodatkowych, płatnych urlopów (na przykład z okazji urodzin).
