Asertywność to kluczowa umiejętność u pracowników na każdym szczeblu organizacji. Przekłada się na lepszą komunikację, efektywniejsze rozwiązywanie problemów oraz zdrowsze środowisko pracy. Poniżej wyjaśniamy bardziej szczegółowo, na czym polega asertywność, dlaczego jest ważna oraz jak ćwiczyć tę umiejętność.
Asertywność w pracy – co to znaczy?
Zanim podamy wskazówki, jak poprawić asertywność, powinniśmy wyjaśnić, czym tak naprawdę jest, ponieważ termin ten niekoniecznie jest wszystkim znany. Asertywność to zdolność do wyrażania własnych myśli, uczuć i potrzeb w sposób bezpośredni, uczciwy i odpowiedzialny, przy jednoczesnym szacunku dla praw innych osób. W praktyce oznacza to umiejętność mówienia „nie”, wyrażania swojej opinii oraz stawiania granic, nie naruszając przy tym relacji z kolegami czy przełożonymi. To także umiejętność efektywnej komunikacji, w której jasno i z szacunkiem wyjaśniasz swoje stanowisko, unikając zarówno agresji, jak i bierności. Komunikacja wewnętrzna w firmie jest z kolei bardzo ważna.
Przykłady asertywnych zachowań w pracy obejmują prośbę o pomoc, gdy jest ona potrzebna, czy wyrażenie niezgody na nieodpowiednie żądania czy propozycje bez konfrontacji i negatywnych emocji. Asertywna postawa objawia się też w zdolności do przyjmowania konstruktywnej krytyki oraz wyrażania własnych osiągnięć bez fałszywej skromności. Osoba asertywna w miejscu pracy potrafi również negocjować terminy i warunki zadań, tak aby odpowiadały jej możliwościom i potrzebom, jednocześnie szanując wymagania organizacji.
Asertywność w pracy – przykładowe korzyści z takiej postawy
Przyjmowanie asertywnej postawy w miejscu pracy przynosi wiele korzyści. Po pierwsze pomaga w budowaniu zdrowych relacji zawodowych. Ponadto asertywni pracownicy często są postrzegani jako bardziej kompetentni i wiarygodni, co może prowadzić do awansów i rozwoju kariery. Asertywność sprzyja też zdrowiu psychicznemu, ponieważ redukuje stres w pracy i napięcie wynikające z brania na siebie zbyt dużej ilości obowiązków ze względu na niezdolność do odmowy. Dzięki asertywnej postawie pracownicy mogą efektywnie radzić sobie z wyzwaniami zawodowymi, co wpływa pozytywnie na ich wellbeing. Umiejętność asertywnego wyrażania własnych potrzeb i granic przyczynia się też do zmniejszenia ryzyka wypalenia zawodowego. Jest to szczególnie ważne w dynamicznym środowisku zawodowym, w którym presja i wymagania mogą być wysokie. Asertywność w miejscu pracy to klucz do zdrowego balansu między realizacją zawodowych zadań a utrzymaniem dobrego samopoczucia i satysfakcji z pracy.
Niewątpliwie asertywność pracowników to także korzyść dla całej organizacji. Asertywni pracownicy często przyczyniają się do poprawy efektywności i produktywności w firmie. Ich zdolność do jasnego komunikowania oczekiwań i potrzeb sprzyja lepszemu zarządzaniu czasem i zasobami. Asertywność w pracy zmniejsza również ryzyko niewłaściwego rozumienia zadań i celów, co przekłada się na wyższą jakość wykonywanej pracy. Firmy, w których pracownicy są asertywni, często cechują się lepszą współpracą między zespołami, co jest niezbędne dla innowacyjności i rozwoju organizacji.
Jak być asertywnym w pracy?
Bycie asertywnym w pracy wymaga praktyki i samozrozumienia. Kluczowe są zrozumienie własnych potrzeb i granic oraz umiejętność ich komunikowania. Ważne jest również aktywne słuchanie i empatia, co pozwala na zrozumienie perspektywy innych i budowanie wzajemnego szacunku. Przydatna może być technika „ja-wiadomości”, czyli wyrażanie swoich uczuć i potrzeb bez oskarżania innych. Aby skutecznie być asertywnym w pracy, ważne jest także utrzymywanie jasnej i spójnej komunikacji, co oznacza unikanie dwuznaczności i mówienie wprost o tym, czego się oczekuje lub potrzebuje. Należy również pamiętać o asertywnym reagowaniu na feedback, przyjmując go konstruktywnie, ale też potrafiąc bronić własnego punktu widzenia, gdy jest to konieczne. Rozwijanie umiejętności negocjacyjnych oraz umiejętności radzenia sobie z konfliktami również wpływa na efektywną asertywność w miejscu pracy. Zatem jak być asertywnym w pracy? Wymaga to nie tylko umiejętności komunikacyjnych, ale również budowy poczucia pewności siebie i zdolności do zarządzania emocjami w trudnych sytuacjach.
Czym może skutkować brak asertywności w pracy zawodowej?
Brak asertywności w pracy prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji. Bywa źródłem nieporozumień i konfliktów, gdyż inni mogą nie rozumieć naszych prawdziwych potrzeb i oczekiwań. Długoterminowo brak asertywności w pracy może skutkować wypaleniem zawodowym, obniżeniem samooceny i ogólnym niezadowoleniem z pracy. Nieumiejętność odmawiania sprawia, że pracownik częściej zgadza się na zadania, które przekraczają jego możliwości lub kompetencje, co zwiększa presję i stres. Taki nadmiar obowiązków wpływa więc negatywnie na pracownika.
Jeśli nie masz asertywności, masz poczucie braku kontroli nad własną sytuacją zawodową, a to często skutkuje utratą motywacji. Brak zdolności do wyrażania swoich opinii i potrzeb sprawia, że osoba jest często postrzegana jako mniej kompetentna lub pewna siebie, co przeszkadza w rozwoju kariery. Dlatego rozwijanie asertywności jest kluczowe nie tylko dla osobistego dobrostanu, ale także dla sukcesu zawodowego.
Ćwiczenia na asertywność w miejscu pracy
Istnieje wiele ćwiczeń na asertywność w pracy, które mogą pomóc w rozwijaniu tej umiejętności. Poniżej podajemy przykłady:
- Role-playing, czyli odgrywanie scenariuszy, w których ćwiczymy asertywne zachowania. W praktyce może to wyglądać tak, że wraz z kolegą z pracy lub trenerem umiejętności miękkich odgrywacie scenariusze typowe dla Twojego środowiska pracy, analizując i ćwicząc różne sposoby reagowania.
- Prowadzenie dziennika, w którym zapisujemy sytuacje, w których zachowaliśmy się asertywnie lub mieliśmy z tym trudności. Dziennik pomaga w identyfikacji wzorców zachowań i w uświadamianiu sobie, w jakich sytuacjach trudniej jest nam być asertywnymi.
- Praktykowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, głębokie oddychanie czy joga, które pomagają w zachowaniu spokoju i skupienia w trudnych sytuacjach.
- Ćwiczenie „Ja-wiadomości”. Polega na formułowaniu wypowiedzi zaczynających się od „Ja czuję…”, „Ja myślę…”, „Ja potrzebuję…”, co pozwala na wyrażanie własnych uczuć i potrzeb bez oceniania czy krytykowania innych. Jest to ćwiczenie na asertywność, pomagające w komunikowaniu swoich oczekiwań i granic w sposób asertywny, ale nie agresywny.
- Próby asertywności w kontrolowanych sytuacjach. Wybierz sytuacje, które nie są dla Ciebie zbyt stresujące, natomiast możesz postawić w niej na swoim. Może to być na przykład prośba o przesunięcie terminu spotkania lub wyrażenie swojego zdania w dyskusji. Stopniowo przechodź do trudniejszych sytuacji.
- Trening asertywnego słuchania. Ćwiczenie polega na aktywnym słuchaniu innych, jednocześnie zachowując swoje zdanie. Chodzi o to, aby zrozumieć stanowisko rozmówcy, nie zgadzając się z nim automatycznie. Pomaga to w budowaniu empatii i lepszym zrozumieniu różnych punktów widzenia.
- Ustalanie i komunikowanie granic. Regularnie zastanawiaj się nad swoimi granicami – czego nie akceptujesz w pracy i dlaczego. Następnie ćwicz komunikowanie tych granic innym w sposób jasny i konkretny. Na przykład, jeśli nie chcesz pracować po godzinach, wyjaśnij to swojemu przełożonemu, podając konkretne powody.
Stosowanie powyższych ćwiczeń na asertywność w miejscu pracy może znacznie przyczynić się do rozwoju asertywnych zachowań, poprawy komunikacji oraz budowania zdrowych relacji zawodowych.
Rozwijanie asertywności w pracy jest niezwykle korzystne dla indywidualnego pracownika, ale także ma kluczowe znaczenie dla ogólnej efektywności i zdrowia organizacji. Praktykowanie asertywności poprzez różnorodne ćwiczenia, takie jak role-playing, prowadzenie dziennika, czy trening asertywnego słuchania, nie tylko poprawia komunikację i relacje międzyludzkie, ale także przyczynia się do zwiększenia poczucia własnej wartości i zadowolenia z kariery zawodowej. Firmy, które promują asertywność w miejscu pracy, zyskują pracowników bardziej zaangażowanych, kreatywnych i gotowych do podejmowania wyzwań, co w ostateczności przekłada się na ich sukces. Pamiętaj, że bycie asertywnym w pracy nie jest jednorazowym osiągnięciem, ale ciągłym procesem uczenia się i dostosowywania do zmieniających się warunków zawodowych i osobistych.
